وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هزینه هر نفر بورسیه را از ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: در فاصله سال های ۸۹ تا ۹۲، معاون فرهنگی وقت این وزارتخانه ۷۳۶ نفر، مسئولی دیگر ۱۵۱ نفر و یک تشکل دانشجویی ۵۹۵ نفر را برای اعطای بورسیه معرفی کردند که مستندات و مکاتبات آن موجود است.

به گزارش خوزنامه به نقل از خبرگزاری‌ها، «منصور غلامی» با حضور در جلسه علنی روز سه شنبه خانه ملت به سوال محمود صادقی نماینده تهران و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی پاسخ داد.

صادقی سوال کرد: مبنای صدور احکام بورسیه تحصیلی و تعداد احکام بورسیه ها پس از انقلاب و ایرادهای قانونی صدور احکام بورسیه ها و نحوه عمل و مبنای قانونی تصمیمات کمیته رسیدگی به پرونده بورسیه ها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چه بوده است؟

غلامی در این باره اظهارداشت: موضوع بورسیه ها آذرماه ۱۳۹۲ با رسیدگی دیوان محاسبات کشور به پرونده ها مطرح شد و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف به توضیح، ارائه اسناد، مدارک و گزارش چگونگی انجام مراحل بورسیه ها شد.

وی افزود: بخش های اداری این پرونده ها و بررسی ها تا سال ۹۶ که در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حضور یافتم صورت گرفته بود.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری خاطرنشان کرد: در سال ۹۶ و ۹۷ مباحث مربوط به جایابی، استخدام و به کارگیری بورسیه های فارغ التحصیل مطرح شد که با موارد حاشیه ای همراه بود و هم اکنون در حال مدیریت و انجام است.

غلامی اظهارداشت: اعزام دانشجو به صورت بورس به خارج بعد از انقلاب به دو مقطع قبل و بعد از تصویب قانون اعزام دانشجو در تاریخ ۲۵ فروردین ماه سال ۶۴ مجلس شورای اسلامی تقسیم می شود.

وی تاکید کرد: قبل از این قانون، اعزام بورسیه ها به صورت محدود با معرفی رتبه های برتر یا مربیان از سوی دانشگاه ها به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین بررسی سوابق تحصیلی در وزارتخانه صورت می گیرد.
وزیر علوم همچنین گفت: بعد از تصویب قانون و آیین نامه اجرایی در سال ۶۸، برگزاری آزمون اعزام از سوی سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان مسیر کسب بورسیه خارج از کشور وفق قانون تعیین شد.

غلامی ادامه داد: از سال ۷۰ تا ۸۳ هر یک یا دو سال یک بار آزمون برگزار می شد و پذیرفته شدگان در بازه زمانی دو ساله امکان اقدام برای کسب حدنصاب نمره زبان و دریافت پذیرش و روادید داشتند؛ همچنین مربیان رسمی و رسمی آزمایشی دانشگاه با داشتن حداقل سه سال سابقه خدمت، کسب حدنصاب امتیازات جدول ارتقا و داشتن شرط سن برای ادامه تحصیل از طرف دانشگاه محل خدمت به صورت بورسیه معرفی می شدند.

وی یادآور شد: بنابراین تا سال ۸۴ دو مسیر آزمون و معرفی از سوی دانشگاه وجود داشت. در سال ۸۵ شورای مرکزی بورس تصمیم به برگزار نکردن آزمون گرفت و این آزمون از سال ۸۵ متوقف شد؛ انتخاب داوطلبان از میان دانشجویان ممتاز نمونه، مربیان دانشگاه ها در رشته های خاص صورت گرفت اما کلیات این تصمیم به تایید وزیر وقت رسید.

وزیر علوم خاطرنشان کرد: در سال ۸۷ دستورالعمل تغییر کرد و علاوه بر افراد فوق افراد دارای خدمات فرهنگی هم به ضوابط اعطای بورس افزوده شدند.

غلامی یادآور شد: همچنین حداقل معدل ۱۴ و ۱۶ برای کارشناسی و کارشناسی ارشد تعیین کردند، در ضمن شرط سنی هم تعیین شد اما این تغییرات شورای مرکز بورس به تایید وزیر علوم وقت نرسید و به صورت معرفی دانشجویان بورسیه از سوی افراد به تعیین افراد و اشخاصی که بورس به آنها تعلق می گیرد، اقدام شد.

وی در این باره به ذکر مثالی پرداخت و گفت: در فاصله سال های ۸۹ تا ۹۲ معاون فرهنگی وقت وزارت علوم ۷۳۶ نفر، یک تشکل دانشجویی ۵۹۵ نفر و ۱۵۱ نفر توسط مسئولی دیگر برای اعطای بورس معرفی می کنند که مستندات و مکاتبات آن موجود است.

وزیر علوم همچنین اظهار داشت: ورود به سیستم بدون معرفی از سوی یکی از مراجع مذکور، عملی نبوده است و تنها مجرای ورود به بورس از این طریق بوده است؛ به تدریج لیست رشته های ضروری برای اعزام حذف شد و روش تبدیل خارج به داخل هم به این مطلب اضافه شد.

غلامی افزود: برای برخی رشته ها بورس خارج از کشور اعطا کردند در حالی که هیچ وقت معمول نبوده است و به راحتی با توجیه قطعی به داخل تبدیل می شدند و در مسیر اعطای بورسیه بدون آزمون موارد زیادی از این قبیل رخ داده است.

وی درباره اعزام مربیان دانشگاه ها به خارج از کشور هم خاطرنشان کرد: مربیان دانشگاه ها هم بعد از اعطای بورس خارج به راحتی و بدون توجه به حد نصاب نمرات، تبدیل به داخل می کردند. در فاصله سال های ۸۸ تا ۹۲ رویه عادی بود به طوری که بورسیه های خارج را تبدیل به داخل و به دانشگاه های داخل معرفی می کردند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با ارائه آماری در مورد رشته هایی که بورس خارج از کشور آنها به داخل تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: رشته زبان و ادبیات فارسی ۱۲ نفر، زبان و ادبیات عرب ۹ نفر، تاریخ انقلاب اسلامی دو نفر، فقه ۵۳ نفر، حدیث ۲۶ نفر، معارف ۱۸ نفر، الهیات ۱۳ نفر و نهج البلاغه یک نفر مواردی بود که بورس خارج از کشور داده بودند اما بلافاصله تبدیل به داخل شد.

غلامی گفت: در سال های ۸۹ تا ۹۲ بخشنامه ای برای ادامه تحصیل کارشناسان و کارمندان شاهد و ایثارگر دانشگاه ها و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سوی شورای مرکزی بورس با امضای معاون دانشجویی وقت بدون تایید وزیر هم صادر می شود که از این طریق هم تعدادی از بورسیه استفاده و ادامه تحصیل دادند.

وی همچنین به آماری دیگر درمورد بورس خارج از کشور برای کارشناسی ارشد و دکتری از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون اشاره کرد و اظهار داشت: در مجموع سه هزار و ۵۰۰ نفر پرونده از ابتدای پیروزی انقلاب برای کارشناسی ارشد و دکتری ۱۰ هزار و ۷۰۰ نفر بورسیه خارج از کشور وجود دارد؛ برای بورس داخل کشور هم در مقطع کارشناسی ارشد سه هزار نفر و برای دکتری ۱۶ هزار و ۴۱۶ پرونده اعلام شده است.
وزیر علوم یادآور شد: این آمار کل پرونده های بورسیه ها از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون است.

غلامی گفت: مشکلات قانونی که پیش آمده است و معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات کشور در تاریخ ۲۰ آذرماه ۹۲ به وزیر علوم وقت اعلام کرد که دلیل اصلی ورود مسئولان وزارت علوم به پرونده بورسیه ها همین تاکید و اقدام دیوان بوده است.

وی افزود: اشکالات قانونی که می توان به صورت خلاصه اعلام کرد به این شرح است: عدم رعایت قانون اعزام در برگزاری آزمون علمی، نداشتن مصوب مورد تایید وزیر قوت، عدم رعایت شرایط افراد نظیر معدل مقاطع قبلی، سن، اشتغال رسمی همزان با تحصیل و موارد دیگری که در لیست ایرادات اعلام شده توسط دیوان محاسبات وجود داشته و دارد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: موارد تخلف را سامان بازرسی کل کشور تایید کرده و قابل استعلام است.

غلامی به آمار دیگری درمورد بورسیه هایی که بین سال های ۸۵ تا ۹۲ بدون آزمون داده شده است، اشاره کرد و گفت: در فاصله این سال ها بورسیه خارج از کشور ۷۱۰ نفر، تبدیل خارج به داخل هزار و ۸۸۴ نفر، استفاده از بخشنامه ایثارگران ۱۶۰ نفر، مربیان دانشگاه ها ۸۹۰ نفر بوده است که جمع کل سه هزار و ۶۴۴ نفر است.

وی یادآور شد: این عدد بارها در بحث ها درمورد بورسیه ها مطرح شده است و آشنای به ذهن است.

وزیر علوم در بخش دیگری از پاسخ های خود درمورد اعتبارات صرف شده برای بورسیه ها گفت: هزینه بورسیه در علوم انسانی برای هر نفر در داخل کشور ۳۰ میلیون تومان و برای دانشجویان سایر رشته ها ۴۰ میلیون تومان به دانشگاه ها پرداخت شده است.

غلامی تاکید کرد: مقرری که ماهانه به بورسیه ها داده می شد معادل حقوق مزایای مربی پایه یک و برای مربیان معرفی شده از سوی دانشگاه ها به طور متوسط ۲۰ میلیون بوده است.

وی ادامه داد: همچنین برای تحصیل در خارج از کشور بر حسب اینکه همسر فرد بورسیه هم با او تحصیل می کند یا بر اساس تعداد عائله همراه، برای مقاطع تحصیلی مختلف به ازای هر بورسیه از ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان هزینه شد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: بر اساس اختیارات وزیر علوم وقت و طبق آیین نامه اجرایی مربوط به اعزام بورس همچنین آنچه که تاکید مستقیم دیوان محاسبات مبنی بر اقدام پیشگیرانه جهت عدم تداوم تخلف و پرداخت های غیرحق از محل اعتبارات عمومی بوده است، کمیته ای تشکیل شد.

غلامی اظهارداشت: این کمیته ضمن بررسی اقدامات دوره های قبل در حوزه بورسیه برای سیاست های قابل اعمال در حل و فصل موضوع هم تصمیم گیری شده است که موارد مختلف در حین رسیدگی تا سال ۹۵ اعمال شده است.

وی گفت: بر اساس مصوبات این کمیته و با توجه به اینکه افراد فاقد شرایط کسر معدل، کِبَر سن و اشتغال همزمان با تحصیل هستند به این صورت است که کسانی که کسر معدل آنها بر اساس آیین نامه قانوناً اثبات شده ۱۹۵ نفر در تبدیل خارج از کشور به داخل، ۴۸ نفر اعزام به خارج و هشت نفر بورس خارج از کشور سال آخر بوده است.

وی تصریح کرد: همچنین کسر معدل کارشناسی ۱۸۱ نفر تبدیل به خارج از کشور ، ۴۸ نفر اعزام به خارج از کشور، ۲۳ نفر بورس خارج از کشور در سال آخر، کبر سن ۳۶۸ نفر خارج از کشور و ۴۴ نفر در داخل بوده اند، اشتغال همزمان با تحصیل که غیرقانونی بود ۴۹۵ نفر در حین تبدیل خارج به داخل اعلام شده است.

وزیر علوم خاطرنشان کرد: مغایرت اطلاعات ارائه شده با مدارک موجود یعنی عدم صداقت در ارائه اطلاعات ۳۶ نفر و تعداد مربیان فاقد مصوبه هیات امنا ۲۱۵ نفر اعلام شد که در مجموع ۸۴۴ نفر فاقد یک یا چند شرط از شرایط لازم برای بورسیه شدن بوده اند.

غلامی تاکید کرد: پس از بررسی مجدد در کمیته تجدیدنظر، ۳۳۵ نفر ملزم شدند که با هزینه شخصی تحصیل کنند، چون حداقل شرایط برای تحصیل در دوره دکتری را داشتند اما فاقد شرایط برای بورسیه بودند.

وی همچنین گفت: تحصیل ۲۱ نفر به دلیل اینکه هیچ کدام از شرایط را نداشتند، لغو شد و ۱۷ نفر به دلیل ناتوانی در ادامه تحصیل از آموزش اخراج شدند. تعداد قابل توجهی از این افراد مشکل خاصی بر اساس بخشنامه های وقت نداشتند و وزارت علوم از ابتدا اعلام کرد که برخورد یکسان با همه آنها صحیح نیست.

وزیر علوم ادامه داد: تمام مراحل رسیدگی، محرمانه بودن تصمیمات، رعایت حقوق ذی نفعان مورد نظر بوده است و بسیاری از آنان نیز به طور طبیعی بعد از دانش آموختگی در دانشگاه ها جذب و مشغول به خدمت هستند که آمار آنها موجود است.

وی در ادامه با بیان اینکه تعدادی از این بورسیه ها در حال تحصیل و عده ای دانش آموخته شده اند، یادآور شد: این افراد در حال پیگیری برای جذب در دانشگاه ها هستند که با گذر۶ تا هفت سال در برخی موارد نیاز دانشگاه ها تغییر کرده است یا بورسیه دانش آموخته علاقه مند به خدمت در سایر دانشگاه ها است.

وزیر علوم گفت: دو مرکز جذب هیات علمی و نظارت و ارزیابی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حال ساماندهی این مجموعه است.

پس از پاسخ وزیر علوم به این سوال، صادقی نماینده تهران اعلام کرد که نیازی به رای گیری در صحن مجلس نیست.