خوزنامه| همزمان با پیک «دلتا» و افزایش عجیب مرگ و میر و حتی افرادی که واکسن زده‌اند که آمارشان بیش از دو هزار نفر برآورد شده، مردم نیز خیلی تمایلی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی ندارند و این موضوع وضعیت بحرانی را برای کشور به وجود آورده است. وقتی در میان افرادی که خیلی تمایلی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی ندارند، حاضر و از آنها سوال می‌پرسیم که چرا ماسک نمی‌زنید؟‌ یک پاسخ، نظر اکثر آنهاست: «مقصر شرایط موجود و خون بیش از ۱۰۰ هزار نفری (بنا بر آمار غیر رسمی بیش از ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر) که در بحران کرونا و سهل انگاری مسئولان در ۱۹ ماه گذشته، برعهده چه کسانی است؟‌»

زمانی‌ این شرایط که از کاهش اعتماد عمومی میان دولت و ملت، سرچشمه می‌گیرد، نگران کننده‌تر می‌شود که باید به قدرت بالای انتقال ویروس دلتا، اجرا نشدن کامل پروتکل‌ها و ادامه روند سفرها و تجمع‌ها، خطر ویروس وحشتناک «لامبدا» را نیز اضافه کنیم.

ویروسی که قدرت سرایت آن بیش از ۲۰۰ برابر دلتا است و در حال حاضر به کشور ترکیه و یک قدمی مرز ایران رسیده است. به اعتقاد کارشناسان تنها راهکار مقابله با این ویروس و ویروس قالب در کشور (دلتا) واکسیناسیون حداقل ۷۰ درصد از جمعیت کشور و لاکدان ۱۰۰ درصدی است که شاید بتواند شرایط را برای مبارزه و تجدید قوا در مواجهه با لامبدا مهیا سازد.

موضوعی که حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی و واکنش سریع اپیدمی کرونا معتقد است که با وعده جدید وزیر بهداشت و واکسیناسیون همه مردم تا دهه فجر، در صورت تحقق این وعده، این موضوع نمی‌تواند راهگشا باشد و در ادامه می‌افزاید: «بحث فقط شخص وزیر نیست، اگر ۱۰۰ وزیر بهداشت دیگر هم تغییر کند اما ساختار ثابت بماند و تفکرمان درباره مقابله با اپیدمی تغییر نکند، همین روند تکراری را خواهیم داشت.»

اما موضوعی که دکتر حمید سوری به آن اشاره می‌کند، در تغییر ساختار و نوع تفکر در مسئولان است، شاید بازنشر گفت‌وگوی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر نیز زنگ خطری در جهت نگاه سهل انگارانه به موضوع واکسیناسیون عمومی، دلبستن به واکسن‌های ارزان و بدون تایید جهانی بهداشت و صرفا با مجوز اضطراری (از جمله سینوفارم)، واکسن‌های اهدایی کشورهای دیگر و در نتیجه دلبستن به واکسن‌های تولید داخل بود.

همان‌طور که علی لاریجانی، در کلاب‌هاوس و در روز اردیبهشت امسال گفته بود: «با طرف چینی مذاکره کردم که واکسن بفرستند؛ قرار شد ۱۸ میلیون واکسن ارزان بفرستند که مسئولان وزارت بهداشت تعلل کردند و این کار انجام نشد. حدود مردادماه سال گذشته (۱۳۹۹) بود که دیدم وضعیت کرونا خراب است و با اینکه مسئولیتی نداشتم با طرف چینی مذاکره کردم که واکسن بفرستند. قرار شد ۱۸ میلیون واکسن با قیمت ارزان بفرستند که مسئولان وزارت بهداشت تعلل کردند و این کار انجام نشد.»

سینوفارم پکن یا سینوفارم ووهان؟!
اما این صحبت‌ها نشان می‌دهد که هیچ تمایلی برای خرید واکسن‌های حتی ارزان قیمت و بی‌کیفیت‌تر مانند سینوفارم نیز وجود نداشت. واکسنی که حالا بیشتر تزریق را در کشور ما داشته و کارشناسان بهداشت جهانی معتقدند که شاید در صورت تزریق دُز سوم بتوان ایمنی‌زایی این واکسن در بدن را به حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد رسانید.

همان‌طور که معاون فنی گمرک ایران اعلام کرده: با ورود و ترخیص ۲ میلیون و ۲۲۰ هزار دوز واکسن چینی در روز پنجشنبه، تعداد واکسن‌های وارداتی از مرز ۲۸.۸ میلیون دوز گذشت.» طبق آماری که به نقل از مهرداد جمال ارونقی منتشر شده:‌ ۲۲ میلیون و ۳۵۰ هزار دوز واکسن سینوفارم از کشور چین؛ ۳ محموله به تعداد ۲ میلیون و ۹۱۱ هزار و ۸۱۰ دوز واکسن آسترازنکا از کشور ژاپن است.

یک محموله به تعداد یک میلیون و ۴۵۲ هزار دوز واکسن کواکس از کشور ایتالیا؛ ۱۱ محموله به تعداد یک میلیون ۴۵ هزار دوز واکسن اسپوتنیک از کشور روسیه؛ یک محموله به تعداد ۷۰۰ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن کواکس از کشور کره جنوبی؛ یک محموله به تعداد ۳۱۵ هزار دوز واکسن آسترازنکا از کشور روسیه؛ ۱ محموله به تعداد ۱۲۵ هزار دوز واکسن بهارات از کشور هندوستان است که با این توضیح جمع کل واکسن‌های وارده به کشور برابر با ۲۸ میلیون و ۸۹۹ هزار و ۶۱۰ دوز است.»

با این حال روز گذشته کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره اظهاراتی مبنی بر واردات واکسن سینوفارم از منبعی که تاییدیه سازمان جهانی بهداشت ندارد، اعلام کرد: «آنچه در ایران عرضه و مصرف شده است پلتفرم اصلی و دقیقا آن واکسنی است که از سوی سازمان بهداشت جهانی مجوز مصرف اضطراری دریافت کرده» هر چند که جهانپور معتقد است که «سینوفارم پکن از واکسن‌هایی است که مورد تایید WHO قرار گرفته است» اما پیش‌تر کارشناسان بهداشتی، از وزارت بهداشت خواسته بودند که مدارک واکسن‌های وارداتی را منتشر نمایند. اساس شنیده‌ها گویا واکسن سینوفارم چینی دو نوع دارد که در دو شرکت مختلف با دو کیفیت متفاوت تولید می‌شوند.

نوع اول واکسن سینوفارم ووهانی است که در سایت ووهان با کیفیت کمتر تولید و با قیمت هر عدد ۱۰ دلار به فروش می‌رسد. دیگری واکسن سینوفارم ساخت پکن است که در شهر پکن با کیفیت بیشتر و با قیمت هر عدد ۲۵ دلار تولید و فروخته می‌شود. در همین راستا به تازگی شایعاتی به گوش می‌رسد که واکسن سینوفارم ووهان از نظر میزان اثربخشی بسیار کم‌اثر‌تر از نمونه اصلی است و شاید همین موضوع دلایل افزایش تلفات در افراد واکسینه شده در ایران است.

واکسن‌ها ارزان، واکسن‌های گران
در این میان شاید صحبت‌های قوسیان‌مقدم، دبیرکل جدید جمعیت هلال‌احمر این گره را باز کند، او در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته بود: «قبلا در خصوص اینکه از کدام کشور واکسن وارد می‌کنیم صحبت نشده ولی در کل به دلیل تحریم‌ها مسیرهای وارد شده را اعلام نمی‌کنیم اما مقدار زیادی از چین وارد شده است.

امیدواریم در ماه‌های آینده ۲۷ میلیون دوز دیگر واکسن کرونا وارد کنیم.» وی درخصوص قیمت واکسن‌های خریداری شده اظهار کرد: «ما واکسن‌ها را کمتر از ۱۰ دلار خریداری می‌کنیم و قیمت آن را دولت به واسطه بانک مرکزی به صورت ارزی پرداخت می‌کند.» او همچنین با اظهار بی‌اطلاعی درخصوص تهیه واکسن سینوفارم از سایت ووهان یا پکن بیان کرد: «در جریان اینگونه موضوعات نیستم و اطلاعات آن در تدارکات پزشکی است.

زیرا بخشی از جمعیت تهیه آن را بر عهده دارد. اما می‌دانم که ما به هیچ وجه واکسن آسترازنکا را وارد نکردیم. ما تنها یک نوع واکسن وارد کردیم و جزییات آن را نمی‌توانیم بگوییم.» این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر، علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونا در تهران در فایل صوتی به این موضوع اشاره کرده بود که مسئولیت وضعیت کنونی بحران کرونا متوجه مسئولان است. او گفته بود: «هزینه داروهای کرونا چند برابر واردات واکسن شده است، اما اجازه خرید واکسن ندادند چون فکر می‌کردند گران است.»

نمودار مرگ
اما وقتی به آمار مرگ و میر نیز نگاهی می‌اندازیم، آن زمان شاهد هستیم که عدم خرید واکسن گران و سهل انگاری در تامین واکسن‌های معتبر جهانی، تا چه اندازه می‌تواند فاجعه بار باشد. طبق آمار وزارت بهداشت، ویروس کرونا تا ظهر جمعه (۵ شهریور ۱۴۰۰) چهار میلیون و ۸۶۹ هزار و ۴۱۴ نفر را در ایران به طور قطعی مبتلا کرده و در مجموع تا این روز ۱۰۵ هزار و ۲۸۷ نفر را به کام مرگ کشانده است.

از سوی دیگر، چهار میلیون و ۸۴ هزار و ۹۹۱ نفر در ایران تاکنون بهبود یافته‌اند. بررسی آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که طی ۱۰ روز اخیر (۲۷ مرداد تا ۵ شهریور ۱۴۰۰) به‌طور متوسط هر ساعت ۱۴۶۷ نفر در ایران مبتلا و ۲۶ نفر قربانی کرونا شده‌اند و در هر ساعت حدود ۱۲۴۴ نفر نیز بهبود یافته‌اند. همچنین تا کنون ۱۷ میلیون و ۸۶۶ هزار و ۴۸۳ نفر دُز اول واکسن کرونا و ۷ میلیون و ۲۴۸ هزار و ۹۱۸ نفر نیز دُز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۲۵ میلیون و ۱۱۵ هزار و ۴۰۱ دُز رسید. در این میان که فقط ۷ میلیون نفر در کشور به‌طور کامل واکسینه شده‌اند، وزیر بهداشت جدید نیز اعلام کرده، که تا دهه فجر کل کشور واکسینه می‌شوند، اما توضیحی نداده که او می‌خواهد سیاست‌های وزیر پیشین را در تامین واکسن‌های ارزان، بی‌‌کیفیت و اهدایی دنبال نماید یا تدبیر جدیدی اندیشیده است؟‌