دو شکست پیاپی برای اصولگرایان پایداری در دو روز. بعد از شکست تلاش‌های طیفی از فراکسیون اصولگرایان ولایی برای متوقف کردن بررسی بودجه و رد کلیات آن در مجلس، طرح استیضاح و عدم‌کفایت رئیس‌جمهور هم که مجتبی ذوالنوری آن را کلید زده، با عدم استقبال نمایندگان مجلس متوقف شده است.

تعداد امضاهای این طرح از ۱۳ امضا فراتر نرفته و گذشته از دو فراکسیون امید و مستقلین حتی فراکسیون ولایی هم از آن تبری جسته است. مجتبی ذوالنوری و دوستانش برای استیضاح رئیس‌جمهور دست‌کم ۹۴ امضا نیاز دارند که با فضای حاکم بر مجلس، جمع‌آوری این تعداد امضا غیر‌ممکن است؛ موضوعی که باعث تغییر استراتژی اصولگرایان نزدیک به جبهه پایداری در مجلس شده است.

جبار کوچکی‌نژاد یکی از امضا‌کنندگان این طرح خبر داده که با عدم استقبال نمایندگان از طرح استیضاح رئیس‌جمهور آنها قصد دارند طرحشان را در قالب سوال تازه‌ای از رئیس‌جمهور دنبال کنند تا توان یارگیری بیشتری در مجلس داشته باشند.

ناکامی اول: ماجرای توقف طرح استیضاح و عدم‌کفایت رئیس‌جمهور
طراح اصلی طرح استیضاح و عدم‌کفایت رئیس‌جمهور، مجتبی ذوالنوری است؛ همان نماینده اصولگرای قم که اوایل امسال هم یک‌بار دیگر طرح استیضاح از رئیس‌جمهور را به جریان انداخته بود اما آن‌زمان هم به نتیجه نرسید، هرچند سعی کرد نقش فعالی در جریان سوال از رئیس‌جمهور ایفا کند. آنطور که ما مطلع شده است، ذوالنوری تا اینجا توانسته ۱۲ امضا برای طرح عدم‌کفایت رئیس‌جمهور جمع کند، یعنی علاوه بر خودش، جبار کوچکی‌نژاد نماینده رشت، محمدعلی پورمختار نماینده کبودرآهنگ، هاجر چنارانی نماینده نیشابور، حسن نوروزی نماینده رباط‌کریم، ذبیح نیکفر نماینده لاهیجان، محمدرضا ملک‌شاهی‌راد نماینده خرم آباد، علی‌اکبر کریمی نماینده اراک، هدایت‌الله خادمی نماینده ایذه و باغملک، ضیاءالله اعزازی نماینده بناب، حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، محمدجواد کریمی‌قدوسی نماینده مشهد و محمد دهقان نماینده طرقبه و چناران و نایب‌رئیس فراکسیون ولایی نیز این طرح را امضا کرده‌اند. اما ساعاتی بعد از آنکه خبرگزاری فارس کلید‌خوردن این طرح را رسانه‌ای کرد، سخنگوی فراکسیون ولایی اعلام کرد این اقدام فراکسیونی نبوده است.

نقوی‌حسینی سخنگوی فراکسیون ولایی گفت: «طرح استیضاح رئیس‌جمهور در فراکسیون نه مطرح شده و نه جمع‌آوری امضا برای آن فراکسیونی است. در واقع جمعی از نمایندگان خودشان تشخیص داده‌اند این کار را انجام بدهند.» او البته ترجیح داد پاسخی به این سوال که آیا در شرایط فعلی طرح این موضوع به مصلحت است یا خیر ندهد. خود مجتبی ذوالنوری هم بعد از پایان صحن در نوبت صبح به راهروی مجلس آمد اما حاضر نشد به سوالات خبرنگاران در این‌باره پاسخ دهد.

با این حال اما سراغ دو نفر دیگر از امضا‌کنندگان این طرح رفت. هدایت‌الله خادمی، نماینده ایذه درباره دلیل امضای این طرح می‌گوید: «وضع کشور بد است و مقصر هم دولت است. ما ۱۴ مورد از مشکلات اقتصادی را نوشتیم و توضیح دادیم که مردم دیگر به فروش اعضای بدنشان از کلیه گرفته تا کبد و قرنیه چشمشان روی آورده‌اند. ظرف ۶ سال گذشته هیچ اتفاقی نیفتاده و اوضاع بدتر شده است. بحث ما این است که این دولت کارآیی ندارد. دیگر چطور باید ناکارآمدی خودش را اثبات کند. یک پروژه در این ۶ سال شروع نشد که به سرانجام برسد. صنایع فولاد و ساختمان‌سازی و پتروشیمی‌ها همه تعطیل شده‌اند.»

تلاش برای نشاندن فردی مانند قالیباف بر کرسی ریاست‌جمهوری
هدایت‌الله خادمی در پاسخ به این سوال که اگر توانستید رئیس‌جمهور را برکنار کنید، آن‌وقت آلترناتیو شما چه خواهد بود، می‌گوید: «ما در ابتدا می‌خواهیم تخریب بیشتر کشور توسط دولت را متوقف کنیم. اگر موفق بشویم رئیس‌جمهور را برکنار کنیم، دوباره انتخابات برگزار می‌شود و در این صورت شاید فرد شایسته‌تری بیاید.» خادمی می‌گوید: «روحانی ۴۰ سال است در این حکومت است و از نظر من این‌هایی که در این ۴۰ سال بوده‌اند همه را باید کنار بگذاریم و پول‌هایی که در این مدت به جیب زده‌اند را هم از آنها بگیریم.» خادمی در ادامه از فرد شایسته مورد نظر خودش هم رونمایی می‌کند؛ جایی که می‌گوید: «محمدباقر قالیباف بهترین گزینه برای این شرایط است چون اگر می‌آمد دست‌کم ۴ پروژه راه می‌انداخت. ما مردمی هستیم که مشکلمان الان نان است، ما احترام نمی‌خواهیم، مشکل ما الان مسکن و نان و شغل است. لااقل اگر قالیباف بود، جرات داشت و اگر می‌خواست پلی بسازد برای آن روزشمار می‌گذاشت.» و جالب اینکه می‌گوید: «من کاری ندارم به اینکه حالا او چه‌کاره است و بچه‌هایش کجا هستند و چه پرونده‌هایی دارد ولی اگر بیاید خوب کار می‌کند.»

به دنبال سوال هستیم
اما نماینده دیگر امضا‌کننده این طرح جبار کوچکی‌نژاد عضو شورای مرکزی فراکسیون ولایی است که آب پاکی را روی دست دوستانش می‌ریزد و در گفت‌وگویی از توقف این طرح خبر می‌دهد. کوچکی‌نژاد می‌گوید: «این طرح هنوز در حد حرف است و تعداد امضاهای آن به حدی نرسیده است که پا بگیرد. فعلا بحث‌هایی مطرح شده و قرار شد طرح را نگه داریم. پیشنهاد توقف طرح را خود من مطرح کردم و قرار شد دوستان بحث بیشتری کنند و ببینند که اصلا این روش درست است یا روش دیگری را اعمال کنند. باید ببینیم فضای مجلس به چه شکلی است و آیا می‌شود از شیوه‌های دیگری برای احقاق حقوق مردم در حوزه اقتصادی استفاده کرد. هنوز بحث‌ها ادامه دارد اما احتمال اینکه آن را به سوال تبدیل کنیم زیاد است.»

او در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اینکه یک بار برای به در جریان انداختن این طرح اقدام کردید و با تذکر رهبری مواجه شدید اما دوباره آن را کلید زده‌اید، می‌گوید: «مقام معظم رهبری فقط در جریان سوال از رئیس‌جمهور گفتند ادامه ماجرا و ارجاع سوال به قوه قضائیه را متوقف کنید. ما هم اطاعت کردیم. اما ما اصلا اعتقادی به دنبال کردن بحث عدم کفایت رئیس‌جمهور نداریم. اعتقاد داریم باید از ابزار دیگری مثل سوال دوباره و روش‌های دیگر حقوق مردم را دنبال کنیم.»

پاسخ او به این سوال که نام شما میان امضا‌کنندگان این طرح چه می‌گوید، این است که: «این هنوز امضا نیست و متنی است که نگه داشته شده و قرار شد متوقف شود. این متنی است که بند‌ه خدایی آن را نوشته و قرار نیست عملیاتی شود.» او در واکنش به ادعای هدایت‌الله خادمی مبنی بر افزایش تعداد امضاها هم می‌گوید:‌ «تعهدی که بین ما بود این است که موضوع را به سمت سوال ببریم. چون استیضاح را در این مقطع از زمان با وجود نگرانی‌های مردم نسبت به عملکرد رئیس‌جمهور درست نمی‌دانیم و معتقدیم یک بار دیگر باید به سمت سوال برویم. همین چند بند را به سوال تبدیل کنیم و رئیس‌جمهور برای پاسخ به مجلس بکشانیم. ما مطمئن هستیم در این صورت مجلس رأی بالاتری به عدم اقناع از پاسخ‌ها خواهد داد و همین برای ما کافی است.»

اما در همین حال واکنش برخی دیگر از اصولگرایان به این طرح هم جالب بود. نصرالله پژمانفر یکی از نمایندگان اصولگرایی بود که در واکنش به این موضوع که طرح عدم کفایت رئیس‌جمهور را امضا کرده یا نه، با خنده گفت: «من امضا بلد نیستم» و البته حاضر نشد توضیح بیشتری درباره این اقدام دوستانش بدهد. اما محسن کوهکن شجاعت بیشتری در تبری جستن از این اقدام داشت. او در این باره می‌گوید: «با اینکه من خودم از منتقدین دولت هستم و کاملا جدی سوال از رئیس‌جمهور را هم امضا کرده بودم اما طرح عدم کفایت رئیس‌جمهور را در شرایط موجود اصلا به مصلحت نمی‌دانم و قطعا اگر دوستان آن را برای امضا بیاورند، امضا نخواهم کرد. کسانی را که دنبال این کار هستند افراد صادقی می‌دانم و قطعا به دنبال منافع شخصی خودشان نیستند و آنها را افراد سالم و دلسوزی می‌دانم اما در شرایط موجود این کار را برخلاف مصلحت می‌دانم.»

کوهکن در پاسخ به این سوال که اگر استیضاح‌کنندگان رئیس‌جمهور بخواهند این طرح را در قالب سوال دنبال کنند، واکنش شما چه خواهد بود، هم می‌گوید: «سوال از رئیس‌جمهور قبلا مطرح شده و ایشان هم پاسخ‌های خود را به مجلس داده است. من با وجود یک دنیا انتقاد که به رئیس‌جمهور و دولت دارم، معتقدم در شرایطی هستیم که باید هم حمایت کنیم و هم از ساز و کار قانونگذاری و مجلس استفاده کنیم و برای عملکرد بهتر دولت ریل‌گذاری و نظارت کنیم که رئیس‌جمهور و دولت تا بقیه عمر دولت دوم خود را با بازدهی بهتری از سر بگذرانند.» قاسم میرزایی نکو نماینده اصلاح‌طلب دماوند هم دراین‌باره می‌گوید: «اینها طرح‌های نخ‌نمایی است که چندین بار اتفاق افتاده است. یک بار این تلاش به نتیجه رسید به این دلیل که ارتباط آقای روحانی با نمایندگان و کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های مجلس کم بود و به این دلیل اجماع نسبی علیه دولت در مجلس شکل گرفت.

حالا آنها فکر می‌کنند می‌توانند دوباره این موضوع را تکرار کنند.» میرزایی نکو می‌گوید: «دلواپسان در تلاش هستند هر طور شده این دولت را کنار بگذارند. به همین دلیل هر لحظه کشور را با تنش تازه‌ای مواجه می‌کنند. آنها نمی‌خواهند ببینند که دولت و شخص رئیس‌جمهور تنها یک بخش از حاکمیت است. مجمع تشخیص، شورای نگهبان و مجلس و قوه قضائیه هم هستند. همه چیز به دست آقای روحانی نیست. این نکته‌ای است که آنها نمی‌خواهند بپذیرند.»

ناکامی دوم: ماجرای شکست تلاش برای رد کلیات بودجه
اما گام دیگر اصولگرایان برای سنگ‌اندازی در مسیر دولت در اولین روز بررسی بودجه سال ۹۸ رقم خورد. دو روز پیش که کلیات بودجه به بحث گذاشته شد فراکسیون اصولگرایان تصمیم به رد کلیات و بازگرداندن آن به دولت را داشت. آنها در این مسیر روی برخی از اعضای فراکسیون‌های دیگر از جمله فراکسیون امید هم که با نگاه شخصی خود قصد مخالفت با کلیات بودجه را داشتند، حساب کرده بودند.

واقعیت این بود که در فراکسیون امید اجماعی برای رای فراکسیونی به کلیات بودجه شکل نگرفته بود. در این فراکسیون برخی چهره‌ها از جمله محمدعلی وکیلی و الیاس حضرتی و محمود صادقی مخالفان جدی کلیات بودجه بودند. در نتیجه فراکسیون امید در رای به بودجه اعضای خود را آتش به اختیار گذاشت. از سوی دیگر در روز رای‌گیری محمدرضا عارف برای شرکت در جلسه مجمع به مجلس نیامد. با شروع جلسه مجلس برای بررسی بودجه و اظهارات موافقان و مخالفان بودجه ارزیابی‌ها از فضای مجلس خبر از رای منفی نمایندگان به کلیات بودجه داشت. به‌خصوص که الیاس حضرتی هم بیانیه‌ای برای بیان دلایل مخالفتش را در صحن مجلس پخش کرده بود و وکیلی به جد در حال لابی برای عدم رای به کلیات بودجه بود.

فضا که به این سمت و سو رفت محمدرضا تابش نائب رئیس فراکسیون امید خواست برای مقابله با تلاش اصولگرایان و نمایندگان مخالف بودجه امیدی‌ها صحن مجلس را ترک کنند و با آبستراکسیون رای‌گیری برای بودجه را به روز بعد موکول کنند. آنها پیش از این تصمیم هم البته از علی مطهری خواستند تا تعویق رای‌گیری درباره بودجه را به رای نمایندگان بگذارد. مطهری هم در یک رای‌گیری استمزاجی اعلام کرد که نمایندگان مخالف تعویق رای‌گیری برای بودجه هستند. در نتیجه عزم امیدی‌ها برای آبستراکسیون جزم شد. آنها صحن را ترک کردند و برای ده دقیقه صحن را از رسمیت انداختند. اما خبر که به محمدرضا عارف رسید او به فراکسیون پیغام داد همه اعضا به بودجه رای مثبت بدهند. پیام را علیجانی به اعضای فراکسیون منتقل کرد و به نمایندگی از عارف در مقابل جایگاه هیئت رئیسه ایستاد و عدد ۴ را به نشانه موافقت با کلیات بودجه نشان داد. پیام عارف باعث شد امیدی‌ها به صحن برگردند و به بودجه رای مثبت بدهند. نتیجه آنکه تلاش اصولگرایان برای رد کلیات بودجه بی‌نتیجه ماند.