خوزنامه| عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران گفت: کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعتقاد دارند در مورد سد چم‌شیر برخی مطالعات انجام نشده و اگر هم انجام شده خیلی سطحی بوده است، یعنی روی ریسک مخاطرات سد خیلی ضعیف کار شده و یا اصلا کار نشده که می‌تواند خسارت‌بار باشد و امنیت کل منطقه را بهم بریزد.

ایلنا: عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران گفت: کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعتقاد دارند در مورد سد چم‌شیر برخی مطالعات انجام نشده و اگر هم انجام شده خیلی سطحی بوده است، یعنی روی ریسک مخاطرات سد خیلی ضعیف کار شده و یا اصلا کار نشده که می‌تواند خسارت‌بار باشد و امنیت کل منطقه را بهم بریزد.

عباس بحرودی درباره مباحث مربوط به سد چم‌شیر اظهار داشت: مشکل سد مطالعات نادرست و غیردقیق بوده و از همان فازهای اولیه ایرادات زیادی در بخش‌های زیست‌محیطی و زمین‌شناسی به آن وارد بوده است، طبق گزارشات متعددی که نوشته اشکالات زیادی به مطالعات اولیه وارد است و در نتیجه خسارت وارده متعدد خواهد بود.

وی افزود: قطعا آبگیری سد خاک، محیط‌زیست، پوشش گیاهی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و همچنین منجر به توسعه ریزگردها در منطقه شده و حتی چشمه‌های آب زیرزمینی و سطحی منطقه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث ناامنی آبی و غذایی شود و حتی مدتی بعد از آبگیری وقتی عوارض خسارت‌بار حادث شود، ممکن است منجر به نارضایتی اجتماعی شود.

عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران تاکید کرد: ما طی جلسه‌ای پیشنهاد دادیم که آبگیری با تاخیر انجام شود و هم اینکه مطالعات اشتباه مجددا مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

وی در ادامه تصریح کرد: طبق گمانه ‌ای جدید دریاچه سد از لایه‌های نمکی و گچ تشکیل شده و تمام اینها باید بررسی شود و با ارزیابی دقیق‌تر نسبت به آبگیری و یا عدم آبگیری اقدام کنند.

بحرودی با بیان اینکه سال گذشته ریاست‌جمهوری موافقت کرد برای مدت یک سال آبگیری متوقف شود، افزود: اکنون کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعتقاد دارند برخی مطالعات انجام نشده و اگر هم انجام شده خیلی سطحی بوده است، یعنی روی ریسک مخاطرات سد خیلی ضعیف کار شده و یا اصلا کار نشده و اینها می‌تواند خسارت‌بار باشد و امنیت کل منطقه را بهم بریزد.

وی بیان اشت: در مطالعه اخیر زمین‌شناسی که شرکت نفت انجام داده تمام اشکالات را تائید می‌کند، در این گزارش بیش از ۱۰۰۰ صفحه‌ای نشان می‌دهد مطالعاتی که قبلا انجام شده ایرادات اساسی داشته و خیلی موارد دیده نشده است، بنابراین تاخیر در آبگیری می‌تواند کمک کند که مطالعات تکمیل شود سپس با اطلاعات قابل اتکا و اعتنا تصمیم دقیق و کارشناسی اتخاذ شود تا منجر به خسارت نشود.

عضو هیئت‌ علمی دانشکده مهندسی معدن دانشگاه تهران توضیح داد: زمان احداث نظارت خوبی صورت نگرفته و مشاورانی که مطالعات را انجام دادند یا از تخصص برخوردار نبودند و یا جدیت لازم را بکار نبردند و اعداد و ارقام گزارش مشاوران خیلی نادرست و غیرقابل باور است، مثلا در گزارش آمده که در صورت احداث سد گونه‌های گیاهی نابود نمی‌شوند، درحالی که شواهد سرزمینی نشان می‌دهد صد در صد عکس این قضیه است و یا در مورد شوری کاملا عکس برآورد شده و یا پیش‌بینی وضعیت آب و هوایی منطقه ۱۸۰ درجه برعکس است، بنابراین ایرادات متعدد و عجیبی وجود دارد، اما اینکه به چه علت چنین نوشتاری آمده و سازمان‌ها مجوز دادند مشخص نیست در هر حال مطالعات اولیه کیفیت و دقت لازم را نداشته است.

وی با بیان اینکه به زمین‌شناسی و حفاری اکتشافی تا مطالعات زیست‌محیطی، هواشناسی و شوری آب و خاک و آب زیرزمینی تماما ایراداتی وارد است که به طور جدی کل پروژه را زیر سوال می‌برد، خاطرنشان کرد: روی این پروژه ۲۳ هزار میلیارد تومان (۲ میلیارد دلار ) هزینه شده و برای ساخت و ساز از چین وام گرفته شده و اکنون این سد ساخته شده و نمی‌توان آن را جمع‌آوری کرد اما باید فکر اساسی شود و نیاز به مطالعه جدید و ارزیابی مطالعات قبلی دارد.

به اعتقاد بحرودی؛ در صورت مطالعه جدید خیلی از بندهای مطالعه قبلی رد خواهد شد و بعد از آن باید بررسی کنند که در صورت آبگیری خسارتی که ایجاد می‌کند چه میزان خواهد بود، سپس راهکارهایی پیدا کنند و یا سیستم‌های مانیتورینگ و یا پایش احداث کنند که از نظر پدیده‌شناسی کنترل شود تا اگر منجر به خسارت توجه می‌شود و امنیت غذایی منطقه را به‌هم می‌ریزد بتوانند جلوی آن را بگیرند.

وی تاکید کرد: صرف اینکه آبگیری شود با این امید که اتفاقی نمی‌افتد، ریسک مخاطرات را به شدت بالا می‌برد. اکنون کشور ما درگیر کم‌آبی هم هست و در منطقه ریزگردها هم وجود دارند اگر این سد به منابع آب خسارت وارد کند و منجر به مراکز بیشتر ریزگرد شود خسارت افزایش می‌یابد. بنابراین لازم است آبگیری متوقف و مطالعات قبلی ارزیابی شود.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه مجوزهای سد چم‌شیر زیر سوال است و باید با تامل بیشتر شود، خاطرنشان کرد: عجله در آبگیری می‌تواند مشکلات را تشدید کرده و ما را در شرایط چالشی قرار دهد.

وی یادآور شد: این سد هم شرایطی تقریبا مشابه گتوند دارد البته گتوند گنبد نمکی در سازند گچساران بود ولی در این منطقه نمک به صورت لایه است که بیرون‌زدگی دارد و در قسمت‌های سطحی دریاچه قرار دارد، در نتیجه آبگیری باعث می‌شود نمک انحلال و شسته شود و حجم زیادی نمک وارد آب‌ها شود. مضافا اینکه آبراهه‌هایی که حوضه آبریز را به دریاچه هدایت می‌کنند خود لایه‌های نمک دارند، همچنین در پی سیلاب‌هایی که سال ۹۸ رخ داد حجم زیادی از نمک را که در دریاچه سد دپو شده، بهم می‌ریزد و مجبورند دریچه سد را باز کنند که در پی آن تمام نمک وارد دشت می‌شود. مسئله دیگر چشمه‌های آب شور در بالادست و پایین‌دست است، موضوع دیگر جانمایی سد است که روی سازند آهکی میشان قرار گرفته، پر از شکستگی بوده، حالت کاستی و غار دارد و باعث می‌شود جایگاه سد با مشکل مواجه باشد، مجموع لایه‌های نمکی و سازند میشان شدیدا خرد و گسلی است و در مورد مخاطرات آن مطالعه نشده است.

بحرودی همچنین به مشکلات حادث برای چاه‌های نفت اشاره کرد و گفت: چند چاه نفت در منطقه وجود دارد که اگر سد راه‌اندازی شود ناچارا باید مسدود شوند و در نتیجه برداشت حدود ۱۰۰ میلیون بشکه نفتی که میلیاردها هزینه شده باید متوقف شود.