مهرنوش دژم-روزنامه نگار: با هجوم سیل، فعالیت های مخالف طرح انتقال آب کارون در استان خوزستان به حاشیه رفته است. نه اینکه بخاطر جاری شدن سیلاب هایی که برای نگاهداشت آن هیچ گونه برنامه ریزی ای صورت نگرفته، فعالان حوزه های درگیر، قانع به انتقال آب از سرشاخه های کارون شده باشند؛ اما وضع در استان چنان بحرانی است که تمرکز همه ی فعالان و ان جی او ها به مساله ی نجات سیل زدگان معطوف شده و عده ای در این میان از خارج از استان به مدیران دستپاچه و وحشت زده فشار می آورند و از آب گل آلودِ این روز های خوزستان قصد ماهیگیری دارند.

گرچه بیشتر نمایندگان مجلس شورای اسلامی خوزستان مدت هاست که در این باره سکوت اختیار کرده اند؛ اما فشاری که از بهمن ماه امسال به دستور دیوان محاسبات کشور به بررسی طرح انتقال آب منجر شد، این روز ها در پشت پرده ی سیل خوزستان بیشتر شده و از انتشار رسانه ای آن، خبری در دست نیست. زمزمه های لزوم انتقال آب کارون پس از سیلاب محدود دی ماه گذشته تا جایی فشار ایجاد کرد که نماینده ی حوزه ی انتخابیه ی شادگان در ابتدای اسفند ۹۷ تاکید کرد: «در حال حاضر بیشتر نگرانی مردم خوزستان این است که سیلاب اخیر مقدمه ای برای توجیه انتقال آب خوزستان باشد». اکنون که از ابتدای سال ۹۸ سیل، گسترده و فراگیر شده است، بیم آن می رود که با بی توجهی مسوولان امر و فشارهای ناشی از سیلاب ها و آوارگی مردم، روند صحیح تصمیم گیری در این حوزه قربانی شرایط کنونی خوزستان شود.

وقت آن است که برای جلوگیری از تصمیمات عجولانه در این زمینه، با مرور وضعیت فعلی آب کارون، سرشاخه ها و علت فشار برای انتقال آب از سرشاخه ی کارون بر لزوم توجه به این مساله بپردازیم و یادمان باشد که بحرانی که دامن گیر خوزستان شده نباید آینده نگری صحیح درباره ی منابع آب را به حاشیه ببرد.

لازم به ذکر است که سال هاست که از سرشاخه های کارون که در جغرافیای ایران به نام های متعدد شناخته می شود، انتقال آب به استان های مرکزی صورت گرفته است. از سال ۳۲ تا سال ۹۲ که اولین و آخرین انتقال آب از سرشاخه ها صورت گرفته ۶ طرح انتقال آب به استان های اصفهان، اراک و قم اجرا شده است.

اکنون و با آغاز عملیات ساخت سد کوهرنگ ۳ که هزینه ی آن را صنایع فولاد اصفهان تامین می کند و ساخت سد کارون ۳ که در مسیر زمین های کشاورزی استان و منابع آب شرب صورت گرفته، نگرانی کارشناسان و دغدغه مندان محیط زیست، انتقال آب بدون در نظر گرفتن شرایط اقلیمی مناطق وابسته از جمله خوزستان است. گرچه استان های خوزستان و چهارمحال و بختیاری حقآبه ی این سد را دارا هستند اما با این شرایط و پیمانکاری های صورت گرفته در مسیر ساخت سد، این دو استان عملا هیچ گونه دخالتی در تصمیم گری درباره ی ذخیره آب سد ندارد.

موضوع دیگر اینکه ساخت صنایع و کارخانجات آب بر چون کارخانجات ریل آهن و ذوب آهن، گسترش صنایع فولاد در اصفهان و یزد، تصمیم برای انتقال آب به باغ های کرمان، همچنین کشت برنج در مناطق غربی استان اصفهان که با مشکل کم آبی مواجه اند و محل مناسبی برای اینگونه کشت نیستند، همزمان با تصمیمات برای انتقال هفتمین سرشاخه ی کارون، این گمان را پررنگ کرده است که هدف از انتقال آب به رغم آنچه بر آن تاکید می شود، تامین آب شرب مناطق هدف نیست و این ساخت و ساز ها که نتیجه ی تصمیمات غلط و رابطه¬مند در این استان ها است، دیر یا زود خوزستان را که قطب کشاورزی کشور محسوب می شود با بحران مواجه خواهد کرد.

بر کسی پوشیده نیست که محیط زیست خوزستان بخاطر کم آبی سال های اخیر در زمینه های متعدد دچار بحران های بسیار بوده است و بی شک بر همگان روشن است که سیلاب های اخیر به علت ضعف در تامین شرایط لازم، عدم لایروبی های مناسب در مسیل ها و کم کاری های دیگر در سال های خشکی است که خوزستان را با بحران هایی چون ریزگرد و توفان خاک مواجه کرد.

همچنین روشن است که با تامین نکردن شرایط لازم برای جذب سیلاب ها، این آب های سرگردان سیلابی، راهی به سفره های زیرزمینی ندارد و بنابراین ذخیره ی مناسب آب برای خوزستان حاصل نخواهد شد. این ها را به خسارات سیل و مسائل پیش بینی نشده ی پس از بحران سیل، آوارگی کشاورزان، نابودی کشت امسال، خسارات زمین های کشاورزی در استان که اضافه کنیم، درمی یابیم که لزوم تمرکز بر مصلحت آینده ی استان را نباید صرف تصمیمات ناشی از فشارها و بحران های امروز کنیم.

اگر قرار است امروز با اتحاد و همبستگی در مقابل سیل ایستادگی کنیم و خسارات آن را تامین نماییم، باید هوشیار باشیم که بنا نیست از راهی دیگر خوزستانمان را به نابودی بکشانیم.
همانقدر که خشکی زاینده رود عزیز برای ما مهم است و آب شرب هموطنان مان دغه ی ماست، آگاهیم که همه ی جریان ها به سوی خیر در استان های کشور حرکت نمی کند و آگاه تریم که انتقال بی خردانه و به دور از توسعه ی پایدار با تفکر مقطعی موافقان طرح انتقال آب، برای کسب امتیازات، هم جان خوزستان را می گیرد و هم روزی نان اصفهان و یزد و دیگر مناطق را آجر خواهد کرد.

ضمن اینکه آب شرب آلوده و غیرقابل استفاده ی خوزستان برای هیچ خوزستانی ای غیرقابل لمس و بر هیچ مسوولی پوشیده نیست. ما در استان به ظاهر پر آبمان که آقایان را به فکر کم کردن سرشاخه های منابع آب کارونش انداخته، بیشترین کمبود آب شرب سالم را داریم. این را هم می دانیم که بر اساس تعالیم دینی نیز «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است». از طرفی در سال گذشته نیز بحران قطع آب و برق دو روزه ی خوزستان به دلیل کمبود منابع آب، خشکی تالاب¬ها و توفان خاک و شن را هیچ یک از استان های کشور نداشته اند. کاش این را همه با هم فریاد بزنیم که راه پر آبی زاینده رود و توسعه ی استان های کویری، از مسیر خشکی کارون و تالاب های خوزستان و نابودی این استان نمی گذرد.

جلگه ی خوزستان زنده و پویا مسیر کشاورزی و صنعت خود را به طور طبیعی طی می کند و اگر جلوی انتقال آب کارون را نگیریم، این دخالت ها در تجاوز به حریم طبیعت همانطور که امروز به صورت سیل بر سرمان آوار شد، فردا جور دیگری این استان را از پای در خواهد آورد.